O tym, że w Polsce jakość powietrza pozostawia wiele do życzenia wie niemal każdy, kto chociaż raz w ostatnim czasie oglądał programy informacyjne albo czytał artykuły prasowe lub internetowe poświęcone wspomnianemu problemowi – nie sposób było całkowicie zignorować ten temat. Jednak co tak naprawdę zanieczyszcza powietrze, którym oddychamy i jaki jest jego faktyczny wpływ na nasze zdrowie?
Co zanieczyszcza powietrze?
To, co najbardziej szkodzi osobom oddychającym zanieczyszczonym powietrzem są znajdujące się w nim drobinki pyłu zawieszonego, którego cząsteczki mogą sięgać wielkości 2,5 mikrometra. Bardzo często programy lub serwisy meteorologiczne informują widzów/czytelników o obecności w powietrzu pyłu PM2.5 – to właśnie o tych drobnych cząsteczkach mowa.
Same w sobie pyły zawieszone są niezdrowe dla człowieka z uwagi na ich niewielkie rozmiary – umożliwiają one swobodne przedostawanie się do krwioobiegu przez płuca. O wiele bardziej szkodliwe są z kolei pyły, które powstają wskutek spalania paliw kopalnych, gdyż zawierają one w sobie niebezpieczne substancje, takie jak np. węglowodory aromatyczne (WWA). Dodatkowo proces spalania paliw kopalnych powoduje uwalnianie do atmosfery – a tym samym powietrza, którym oddychamy – szkodliwych zanieczyszczeń gazowych: dwutlenku siarki, tlenku węgla czy dwutlenku azotu.
Szczególnie niebezpieczne dla naszego zdrowia jest powietrze, które łączy w sobie zarówno zanieczyszczenia pyłowe jak i gazowe, a – niestety – najczęściej spotykamy się właśnie z tak „zabrudzonym” powietrzem.
Skąd biorą się zanieczyszczenia powietrza?
Bardzo łatwo można by odpowiedzieć na to pytanie, stawiając jako winnego przemysł ciężki, jednak zgodnie z badaniami przeprowadzonymi przez Polską Izbę Ekologii, znaczący wpływ na jakość powietrza mamy… my sami. Dokładnie chodzi o wszelkie zanieczyszczenia, które generują – często bardzo prymitywne i mało wydajne – piece, kominki lub kotły domowe, służące do ogrzewania pomieszczeń.
Winne są jednak nie tylko same urządzenia grzewcze, a paliwo, które jest w nich spalane – muł węglowy, flotokoncentrat lub wszelkiego rodzaju odpady (w tym tworzywa sztuczne). Opał taki powoduje powstawanie bardzo dużej ilości pyłów, które następnie trafiają do naszych płuc wraz z każdym wdechem.
Wpływ na emisję szkodliwych pyłów mają także pojazdy spalinowe czy wspomniane już zakłady przemysłowe, jednak te ostatnie – z uwagi na konieczność przestrzegania restrykcyjnych norm lub przepisów – od wielu lat nie są najważniejszym źródłem zanieczyszczeń powietrza.
Wpływ zanieczyszczeń powietrza na zdrowie
Długotrwałe przebywanie w otoczeniu, w którym występuje zdecydowanie zbyt wysoki poziom pyłów lub innych zanieczyszczeń w powietrzu może powodować szereg różnych dolegliwości zdrowotnych. Mogą to być objawy lekkie, takie jak problemy z pamięcią, czy kłopoty z oddychaniem, ale także znacznie bardziej dotkliwe dolegliwości, jak udar mózgu, zapalenie zatok, zawał serca, rak płuc czy w przypadku kobiet – przedwczesne porody.
Najczęściej jednak pyły zawieszone w powietrzu powodują choroby układu oddechowego, ponieważ ich małe rozmiary sprawiają, że przedostać się one mogą do różnych części dróg oddechowych (nawet do wnętrza pęcherzyków płucnych) lub bezpośrednio do krwioobiegu. Pyły mogą negatywnie wpływać także na nasz układ nerwowy, skutkując np. nadpobudliwością, stanami depresyjnymi, agresywnymi zachowaniami lub opóźnieniem w rozwoju naszych dzieci.
